Denksleutels

Denksleutels zijn sleutels (of kaarten) met daarop een vraag of opdracht die kinderen aanzetten tot creatief, analytisch, kritisch en praktisch denken. Tevens stimuleren de sleutels om dingen vanuit een ander perspectief te bekijken.
Aan kinderen kun je vertellen dat denksleutels sleutels zijn die we gebruiken om ons denken te openen. Ze kunnen ingezet worden in alle lagen van de basisschool.

De Denksleutels heten oorspronkelijk Thinkers Keys. Het is een idee van de Australische Tony Ryan.

Denksleutels sluiten goed aan bij de Taxonomie van Bloom, waarbij hogere orde vragen belangrijk zijn. Bij hogere orde vragen en opdrachten zijn voor het antwoord of de uitvoering de vaardigheden analyseren, evalueren of creëren nodig.

Geef een antwoord en laat leerlingen de vraag erbij bedenken.
Laat leerlingen overeenkomsten  noemen van twee duidelijk verschillende voorwerpen.
Of vraag ze: hoe kun je water drinken met een vel papier?

Dit zijn voorbeelden van activiteiten die het denken van jonge kinderen stimuleren. Denksleutels is een inspirerende verzameling van twintig van dit soort activiteiten.

Sfeer

Het is belangrijk dat je in de klas een veilige sfeer creëert als je met denksleutels aan de slag gaat. Er bestaan namelijk geen goede of foute antwoorden. En dat is wennen!
In het onderwijs stellen we toch vaak vragen waar maar 1 goed antwoord op is. Bij de denksleutels gaat het vooral om “out of the box” denken; alles mag en alles kan; niks is gek.
En daar moeten kinderen (en jij als leerkracht?) aan wennen. Geef het dus de tijd. Zeg niet na 1 keer: “Dat kunnen mijn kinderen niet”. Hou vol en geef het een echte kans.
Op een bepaald moment merken en weten kinderen dat er geen goed of fout antwoord is en dat alles gewaardeerd wordt. Ze worden dan opener en losser en zullen creatiever gaan denken. En dat is precies wat je wilt!

Inzet in de klas

Hoe zet je de Denksleutels nu in in je klas?

Je kunt ze inzetten in de grote kring. Met elkaar ga je aan de slag met 1 denksleutel. Je kiest er 1 uit die past bij het moment en waarvan je op meerdere niveau’s antwoord kunt geven, zodat ieder kind tot zijn recht komt.
Je leest de Denksleutel voor en, afhankelijk van het soort vraag, laat je kinderen in tweetallen of in kleine groepjes aan de slag gaan met de denksleutel.

Uiteraard koppelen de kinderen terug wat ze in hun groepje bedacht hebben.

Je kunt er ook voor kiezen om een denksleutel in een klein groepje te behandelen. Bijvoorbeeld met een groepje kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Vooral als er echt gecreëerd of ontworpen gaat worden is een klein groepje prettig.

Een denksleutel kan ook meer tijd in beslag nemen.
De denksleutel wordt dan bijvoorbeeld aan het begin van de week behandeld, waarna je met elkaar afspreekt hoe en op welke momenten kinderen ermee aan de slag kunnen. Het is handig als er dan alvast een klein plannetje is, zodat er enige richting is. Tijdens speelwerkmomenten werken de kinderen hun plan uit. Op een bepaald moment is er een terugkoppeling, waar met elkaar weer gesproken wordt over de tussen”producten”. Elkaar feedback geven is waardevol, zodat de ideeën aangepast kunnen worden.  Uiteindelijk wordt het idee/ product gepresenteerd aan de andere kinderen.

Voorbeeldsleutels

Er zijn in totaal 20 sleutels ontwikkeld. Enkele voorbeeldsleutels zijn;

• Vraagsleutel; je begint met het antwoord en de kinderen bedenken vragen die alleen maar tot dat antwoord kunnen leiden.
• Nietus sleutel; bepaal het omgekeerde.
• Wat als sleutel; stel kinderen de vraag wat als….. kinderen benoemen oorzaken en gevolgen.
• Combinatie sleutel; combineer eigenschappen van twee verschillende voorwerpen zodat er een nieuw voorwerp ontstaat.
• Alfabet sleutel; woorden bedenken met de letters van het alfabet passend bij het onderwerp.
• Lachwekkende sleutel; doe een lachwekkende uitspraak en laat kinderen argumenten bedenken om de uitspraak aannemelijk te maken.
• Variatie sleutel; op hoeveel verschillende manieren kun je een bepaalde activiteit doen.
• Uitvinding sleutel; kinderen ontwerpen een uitvinding.
• Overeenkomst sleutel; noem overeenkomsten van twee totaal verschillende voorwerpen.
• Voorspel sleutel; kinderen voorspellen hoe een voorwerp of situatie er in de toekomst uit zal zien.

Thematische denksleutels

Bij elk thema kun je Denksleutels bedenken die passen bij het thema.
Je gaat hiervoor uit van de basis op de denksleutels en past de vragen aan, zodat ze passen bij het thema.
Bij de voorbereiding van je thema, pak je de overzichtstabel erbij, en bedenk je vragen die aansluiten bij je thema. Belangrijk is dat je vragen open vragen zijn.
Het gaat om creatief denken, dus “out of the box” is fantastisch!

Ik maakte al veel thematische denksleutels.
Natuurlijk deel ik die graag met je! Je vindt ze op de pagina Extra materialen Denksleutels. Door je aan te melden, krijg je gratis toegang.